Commentaar op een wijkvisie in concept

Uit de Vreewijker van december 2006

Commentaar op de concept

Wijkvisie Vreewijk

Bijna een jaar na de beloofde datum, dan toch eindelijkeen begin van een wijkvisie, althans daar leek hetop. Ons bereikte een concept van een stuk dat de basis zou moeten vormen voor de toekomst van ons Vreewijk. Helaas werden we teleurgesteld. Deze krant is te klein om het concept helemaal op te nemen. Wij hopen dan ook dat u als lezer uit onze reactie kunt opmaken wat er in de wijkvisie staat.

Algemene indruk
Het concept blijkt een lappendeken te zijn van nietszeggende, opportunistisch gekozen gemeenplaatsen, vol met - opnieuw door opportunisme ingegeven - herhalingen, kennelijk geschreven door mensen met een totaal gebrek aan kennis van en begrip voor de bewoners en de wordingsgeschiedenis, het karakter van de wijk en de door bewoners gewenste toekomst ervan. Wij zien niet hoe dit concept de basis kan gaan vormen voor een masterplan voor de aanpak van de wijk. Daarvoor is deze te weinig toekomstgericht, te weinig reëel, te weinig concreet, te weinig waarheidsgetrouw, kortom ontoereikend. Het stuk heet een wijkvisie te zijn maar getuigt niet van enige visie, meer van navelstaren.

In de Wijkvisie
Het feit dat er in delen van de wijk reeds is gestart met vernieuwing, of een begin is gemaakt met de plannen daarvoor, zonder dat daar een overkoepelende wijkvisie aan ten grondslag heeft gelegen, wordt hierin onterecht als een positief punt gebracht. Er bestaat bij bewoners van Vreewijk geen enkele behoefte de wijk te laten profileren op de stedelijke woningmarkt. Waarom moeten we nu ineens kansrijke Rotterdammers gaan huisvesten? De wijk was daar nooit voor bedoeld en is dat nog steeds niet. Tuindorp Vreewijk is een wijk met een zeer eigen karakter, dat behouden dient te blijven. Aan de mogelijkheid de wijk te toetsen aan stedelijke kaders hechten we dan ook geen enkele waarde. Het is een vergissing te concluderen dat de ontwikkeling naar een stadswijk toe ook de wens van de bewoners is of het doel waarnaar gestreefd moet worden. Deze ontwikkeling vormt een concrete bedreiging voor het Tuindorp - en toch wordt er gesteld dat het imago van Vreewijk niet mag worden aangetast (?). We kunnen deze ontwikkeling dan ook niet zomaar aanvaarden. Naar onze mening is er geen sprake van een dubbelzijdig karakter binnen Vreewijk, en is een dergelijk karakter zeker niet de wens van de bewoners. De ontwikkeling in de richting van dit dualisme is de bewoners opgedrongen door het lakse beleid van de laatste 25 jaren, geen politicus heeft het durven opnemen voor de eigenheid van wijken; nu weer moeten bewonerswijken voor de zogeheten ethische overwegingen van diegenen die zelf niet de gevolgen van de verandering van het toewijzingsbeleid hebben moeten ondervinden. Vreewijk is een tuindorp en wil geen stadswijk zijn. Daarom wonen mensen daar zo graag. Het specifieke tuindorpkarakter maakt Vreewijk populair en dat gaat verdwijnen zodra er een stadswijk van wordt gemaakt. Er wordt gesteld dat bij alle drie de visietrajecten de bewoners en de lokale partijen uitgebreid betrokken zijn geweest. Dat mag zo zijn, in de conclusies is dat echter niet terug te vinden. Vandaar dat die inspanningen - ook volgens de auteurs - geen integraal gedragen wijkvisie hebben opgeleverd. De auteurs (die overigens niet worden vermeld) menen vervolgens dat zij datwel kunnen - arrogantie of . . . ?

In de Aanleiding
Te gemakkelijk wordt vastgesteld dat Vreewijk geen probleemgebied is. Wat is dus de conclusie? We maken er maar een probleemgebied van! Dat de sociale cohesie scheuren begint te vertonen is - nogmaals - het gevolg van de onbelemmerde instroom van mensen die geen voeling met de wijk hebben, geen boodschap aan gemeenschapszin. Dit is niet te wijten aan de bewoners; dankzij de bewoners is dat effect nu pas zichtbaar. Het probleem is gecreëerd door de beleidsmakers; de bewonersbelangen zijn daarbij volkomen genegeerd. Wij hebben tot nu toe geen berichten gekregen met de strekking dat de woningen niet optimaal zijn voor diverse groepen. De niet aflatende populariteit van de woningen logenstraft deze vaststelling. Bewoners hebben geen boodschap aan de moeilijke verkoopbaarheid van woningen; bewoners hebben gekozen voor een huurwoning in Vreewijk. Koopwoningen bouw je maar ergens anders; peil de mening over de nieuwbouw aan de Langegeer maar. Grappig (triest) is de vaststelling dat hoogbouw, in combinatie met grootschalige voorzieningen, bijdraagt in de bedreiging voor de leefbaarheid! Pijnlijk is de constatering dat participatie kennelijk alleen nog maar kan gaan over het uitvoeringsprogramma. Dit is niet acceptabel, temeer daar blijkt dateen zorgvuldig samengestelde wijkvisie kennelijk niet haalbaar is.

In de Samenvatting
Kortweg stuitend is de opmerking dat de wijkvisie de gewenste ontwikkeling schetst voor de toekomst vanVreewijk. Dit getuigt van een arrogantie die alleen door onwetendheid kan zijn ingegeven. Die ontwikkeling wordt in elk geval niet door de wijkbewoners gewenst, maar kennelijk wel door een enkele bestuurder bij Com•wonen die zich graag conformeert aanhet ‘beleid’ vanuit Den Haag of de Coolsingel, een beleid dat allang door sociaal-economische ontwikkelingen is achterhaald. Een van de vele tegenstrijdigheden in het stuk komt tot uitdrukking in de zogenoemde kern van de ‘visie’: Het behouden van de waarden van het tuindorp en een betere ‘harmonie’ met de stad nastreven. De waarde van het tuindorp is juist gelegen in de ‘afstand’ tot de stad, niet de fysieke maar de sociale en culturele. In dit verband blijkt ‘harmonie’ het delen van ellende te betekenen. Wij passen daarvoor! Wij verwachten van onze overheid een creatievere aanpak van problemen dan deze over een groter oppervlak teverdelen. Wij zitten ook niet te wachten op een wijk die meer Rotterdammers zal aanspreken; het wordt tijd dat onze wijk onszelf weer aanspreekt! Telkens blijven ‘beleidsmakers’ hameren op de door hen geponeerde stelling dat samenstelling en kwaliteit van het woningbestand niet goed aansluiten bij de woonwensen van huidige en toekomstige bewoners. Dit wordt telkenmale gelogenstraft door de feiten: er is weinig doorstroming en veel vraag naar de vrijgekomen woningen in Vreewijk Er wordt gesuggereerd dat de (resterende) sociale cohesie maar moet worden afgebroken in dienst van nieuwe instroom en nieuwe ontwikkelingen. Met andere woorden: “De huidige bewoners houden die ontwikkeling tegen”. Dat klopt helemaal, daar deze ontwikkelingen juist deze bewoners bedreigen in hun woongenot. Reeds eerder is vastgesteld dat Vreewijk zich onderscheidt van veel andere Rotterdamse wijken. Buiten de vraag of dit positief of negatief is, is onze visie dat dat vooral zo moet blijven. Een integratie met ‘de stad’ zal al het goede en aparte van de wijk teniet doen. Als deze koers eenmaal is ingeslagen, is er ook geen weg meer terug. Dat wonen in Vreewijk een bewuste keuze zou moeten zijn is een loffelijk streven, zeker als het gaat om een keuze gebaseerd op sociaal-culturele overwegingen. Deze wijkvisie suggereert dat de vrije keuze alleen mogelijk is als er op grote schaal koopwoningen staan - huurders hebben nu eenmaal minder keuzemogelijkheden.Vreewijk is een erfgoed, niet alleen architectonisch of stedenbouwkundig maar zeker, gezien haar oorspronkelijkedoelstelling, ook sociaal. Een dergelijk erfgoed mag nooit worden verkwanseld aan economisch gewin van tijdelijke machthebbers bij overheid of corporatie. Met andere woorden: Vreewijk moet een wijk blijven van betaalbare huurwoningen in het groen, voor hen die de wijk aantoonbaar een warm hart toedragen.

Onze conclusie
Het stuk bevat verder de nodige herhalingen, waardoor de lezer bijna wordt verleid weer dezelfde tegenwerpingen te maken. Het gebrek aan kwaliteit, consistentie en zorgvuldigheid van deze wijkvisie getuigt wat ons betreft niet van een ambitie die gepast zou zijn als het een wijk als Vreewijk betreft. Voor ons als huurders en bewoners hebben de auteurs zich gediskwalificeerd; het is onze wijk, we hebben veertienduizend bewoners en we zijn niet overtuigd, eerder teleurgesteld. Het wordt tijd dat bestuurders, zowel bij de corporatie als in de politiek nu eens beseffen dat wij als bewoners het niet zullen accepteren dat Vreewijk alleen maar gaat dienen als overloop voor de problemen van de grote stad of als potentieel exclusief woongebiedvoor de welgestelden.Voor ons zijn, alvorens ons te richten op de verre toekomst, voorlopig slechts de volgende zaken van belang:

1. Behoud van betaalbare woningen overeenkomstigde primaire taak van corporaties en de oorspronkelijke opzet van Vreewijk.
2. Het nastreven van de status van beschermd stadsgezicht, overigens zonder financiële consequenties voor de bewoners.
3. Het plegen van goed onderhoud.
4. Het verbeteren van de participatie met zowel deelgemeente als Com•wonen, zeker als het gaat om de toekomst van de wijk. De huidige bewoners dienen in dit proces de hoofdrol te spelen: die hebben namelijk het langst met de resultaten te maken.
5. Het beschermen van de wijk door het stoppen van ongewenste instroom, met name om het woongenot van die ouderen te waarborgen die kiezen voor een zelfstandige woonvorm. Die ouderen zijn al te lang slachtoffer van de teruglopende kwaliteit van de woonomgeving. De laatste lijkt een discriminatieve maatregel. Echter, we zien de wijk al enige jaren afglijden en het lijkt ons onzinnig om ook Vreewijk definitief op te offeren aan de al te lang gedoogde verloedering. Tot zover ons commentaar.

Namens het bestuur,Wim Martens, Voorzitter